Global ekonomik krizin ortaya çıkması ile periyodun Fed Lideri olan Ben Bernanke tarafından uygulanmasına başlanan ve tarihe geçen klâsik olmayan siyasetler, salgın periyodunda de ekonomileri desteklemek hedefiyle devreye alındı.
Konjonktür ve problemlerin farklı olmasına rağmen “sıfıra yakın faiz” ile “varlık alımları” yoluyla birebir tahlile başvuran merkez bankalarının, gelinen noktada aşılama sürecindeki müspet ilerleme ve ekonomilerde toparlanmaya işaret eden bilgilerle temel misyonu olan fiyat istikrarı konusunda baskı altında kaldığı görüldü.
Bu kapsamda verilen takviyeleri geri çekmeyi tartışmaya başlayan Fed yetkililerinin, evvel kelamla yönlendirmelerle piyasayı hazırlamaya çalıştığı lakin belirsizlikler nedeniyle kendi ortalarında ayrıştığı gözlendi.
Fed yetkililerinin “şahin” ile “güvercin” ortasında gidip gelen değerlendirmeleri belirsizliklerin sürmesine neden olurken, yatırımcıların bankanın enflasyonda ne kadarlık bir yükselişe tolerans göstereceği konusunda önünü görememesi, piyasalarda volatiliteye yol açtı.
Gelişmelere bakıldığında, yetkililerin ayrışması ve yatırımcı tarafında belirsizliklerin sürmesinin altında ise Fed’in geçen yılın ağustos ayında para siyaseti stratejisinde yaptığı değişiklik ile istihdamı odağına alması ve enflasyonda “ortalama” yüzde 2 amacı benimsemesi yer aldı.
Analistler, gelecek hafta açıklanacak Fed’in haziran ayı toplantı tutanaklarının ve 27-28 Temmuz’da gerçekleştirilecek Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantısında verilecek iletilerin belirsizliklerin aşılmasında kritik bir eşik olacağını belirtirken, bu gelişmeler öncesi Fed yetkililerinin açıklamalarının yüklü olarak hangi tarafta yer aldığının ipucu verebileceğine işaret ediyor
POWELL’IN SON YÖNLENDİRMELERİ “GÜVERCİN” TARAFTA
Fed Lideri Jerome Powell’ın sürpriz haziran ayı toplantısından evvel kullandığı “ekonomide ilerleme devam ederse sonraki toplantılarda varlık alımını azaltmak için bir planı pahalandırmak uygun olacaktır” tabirleri “şahin” algılanırken, artan volatilite karşısında değerlendirmelerin “güvercin” tona evrildiği görüldü.
Toplantıdan bir hafta sonra Powell, “Enflasyondaki süreksiz telaffuzuna değerli oranda güveniyorum. Yüzde 5 enflasyon kabul edilebilir değil ve 1970’lerdeki üzere bir enflasyon görmemiz epeyce mümkünlük dışı.” tabirlerini kullanarak piyasalara “güvercin” ileti verdi.
Enflasyonun son aylarda kayda kıymet biçimde yükseldiğini aktaran Powell, süreksiz arz tesirleri ortadan kalktıkça enflasyonun uzun vadeli amaca geri dönmesinin beklendiğini söyledi. Powell ayrıyeten, Fed olarak toparlanma sağlanana kadar ekonomiyi desteklemek için ellerinden gelen her şeyi yapacakları taahhüdünü yineledi.
Powell üzere genel olarak yaptığı açıklamalarla “güvercin” olarak bilinen Fed Atlanta Lideri Raphael Bostic de daha sonra açıklamasını “şahin” tona çevirdi.
Bostic, “İstihdamda hala salgın öncesi devrin 9-10 milyon kişi altındayız. Yolumuz uzun” açıklamaları ile “güvercin” tonda açıklamada bulunurken, Bostic’in sonrasında kullandığı “Son data noktalarındaki üst taraflı sürprizler göz önüne alındığında, 2022’nin sonlarına hakikat birinci atağımız için projeksiyonumu öne çektim. 2023’te iki atılım varsayımım var. Yüksek enflasyon devri beklediğimizden daha uzun olacak, tahminen 2-3 ay yerine 6-9 ay” tabirleri “şahin” olarak algılandı.
İDARE HEYETİ ÜYELERİ “ENFLASYONUN SÜREKSİZ OLDUĞU” KONUSUNDA TEREDDÜTLÜ
Fed İdare Şurası üyelerinin, enflasyon konusunda verdikleri bildirilerin birbirine yakın olması dikkati çekiyor. Üyelerin tamamına yakınının “enflasyondaki yükselişin bir mühlet daha devam edeceği” iletisini verdiği görülürken, bu da Fed’in varlık alımlarını azaltma sinyali olarak algılanarak “şahin” halinde bedellendiriliyor.
Fed İdare Heyeti Üyesi Michelle Bowman, farklı vakitlerde yaptığı açıklamalar ile “enflasyondaki yükselişin süreksiz olduğu” görüşüne tereddütle yaklaştığını ortaya koydu. “Yukarı taraflı fiyat baskısı tedarik dertlerinin çözülmesiyle birlikte azalacaktır fakat bu biraz vakit alabilir” diyen Bowman, ayrıyeten “Yüksek enflasyon gevşemeden evvel bir süre daha devam edecek.” değerlendirmesinde bulundu.
Fed İdare Heyeti Üyesi Lael Brainard da yüzde 2 enflasyon ve azamî istihdam amaçlarından uzakta olunduğunu belirterek, “Görünüm parlak lakin riskler devam ediyor. Azamî istihdam ve enflasyon amaçlarımıza ulaşmaya sabırla odaklanmaya devam etmek değerli.” tabirlerini kullandı.
Fed İdare Konseyi Üyesi Christopher Waller, 2022’de bir faiz artırımına gitmeyi önemli formda düşünmek için işsizlik oranında oldukça düşüş olması yahut enflasyonun çok yüksek bir orana hakikat yükselmeye devam etmesi gerektiğini fakat bu mümkünlüğü dışlamadığını vurguladı.
Fed İdare Şurası Üyesi Richard Clarida da Waller’e paralel bir açıklama ile siyaset yapıcıların faiz oranlarında değişikliğe gitmek için istihdam piyasası ve enflasyonda somut sayılara baktığını söyledi.
Fed İdare Konseyi Üyesi Randal Quarles ise tedarik zinciri dengesizlikleri ve yüksek talebin şu anda yol açtığı yüksek enflasyonun süreksiz olduğunu savunarak, başka Fed üyelerinden ayrıştı ve “güvercin” tarafta yer aldı.
“ŞAHİN” FED LİDERLERİ
Fed’in St. Louis Lideri James Bullard, 2021’in beklentilerinden iyi bir yıl olduğunu belirterek, “Beklediğimizden daha yüksek bir enflasyon var ve burada biraz şahinleşmemizin çok doğal olduğunu düşünüyorum. İktisatta yine açılma süreci devam ettikçe enflasyon daha da üst istikametli sürpriz yapabilir. İktisatta enflasyon riskleri üst taraflı. Para siyaseti üst taraflı enflasyon risklerine hazırlanmalı.” sözleri ile net ve güçlü bir “şahin” tavır sergiledi.
Fed Cleveland Lideri Loretta Mester, klâsik olmayan para siyasetinin finansal istikrara yönelik riskleri artırma potansiyeline sahip olduğunu vurgularken, Fed Dallas Lideri Robert Kaplan “Önümüzde enflasyonu yükseltebilecek bir dizi muhtemel patika var. Gayelere yanlışsız ilerleme sağlamaya devam ederken, ortaya çıkan enflasyon risklerinin yönetilmesi için çok geç olmadan aylık varlık alım ölçüsünü azaltarak iktisada olan takviyesini kısmamız gerekli.” diyerek “şahin” tarafta yer alan yetkililer ortasına katıldı.
Fed Richmond Lideri Thomas Barkin ise istihdam piyasası konusunda epey optimist olduğunu ve amaca izafî olarak kısa müddette ulaşılabileceğini söz ederek, “İstihdamda biraz daha kayda kıymet ilerleme sağlandığında varlık alımını azaltmaya başlamaya hazır olabiliriz.” dedi.
Öte yandan, Fed San Francisco Lideri Mary Daly, tam istihdam ve yüzde 2 enflasyon amacına hakikat değerli ilerlemenin görüş çizgisinin içinde olduğunu belirterek, “Fed’in tahvil alımını azaltmak için belirlediği bu eşiğe bu yıl içinde yahut gelecek yılın başlarında bir vakitte ulaşmamızın mümkün olduğunu düşünüyorum. Şimdi o noktaya gelmedik lakin belirlenen eşiğe ulaşacağımız vakte hazırlanmaya başlamak uygun olur.” açıklamalarını yaptı.
Kansas City Fed Lideri Esther George da fiyat baskısı konusunda, “Bugünün fiyatlandırma sinyallerini göz arkası etmeye yahut enflasyon görünümünü değerlendirirken tarihi alakalara ve dinamiklere çok derecede güvenmeye meyilli değilim. İktisadın yapısı vakitle değişir ve katı bir siyaset reaksiyonları formülasyonuna bağlı kalmak yerine yeni şartlara ahenk sağlamak değerli olacaktır. İktisattan gelen muazzam ölçüde mali teşvikle görünüm, Fed’in mevcut yaklaşımının gerisindeki kanıyı şekillendirenden hayli farklı bir formda ortaya çıkabilir.” değerlendirmelerinde bulundu.
Boston Fed Lideri Eric Rosengren ise 2022 sonunda Fed’in faiz artırımı konusunda, “Burada kriter, yüzde 2 ve üzerinde sürdürülebilir bir enflasyon ve tam istihdam. Ben bunları gelecek yılın sonu prestijiyle görebileceğimizi düşünüyorum” diyerek “şahin” bir açıklama yaptı.
“GÜVERCİN” FED LİDERLERİ
New York Fed Lideri John Williams, “İstihdam piyasası Fed’in görmek istediği düzeyin çok uzağında. Faiz oranlarında yakın vakitte bir artırım için bir neden görmüyorum. Toparlanma daha fazla tamamlandığında ve iktisat çok iyi bir noktaya geldiğinde düşük faizleri geri alabilir ve onları daha olağan düzeylere geri getirebiliriz lakin şu anda bunun vakti değil” açıklamalarını yaparak epeyce “güvercin” iletiler verdi.
Chicago Fed Lideri Charles Evans, istihdam ve enflasyonda daha güçlü sayılar görmek gerektiğini belirterek, tahvil alım suratını düşürme konusunda “Bu tartışmayı yapmak için hiçbir halde acelem yok. Mevcut yaklaşımımızı çok sabırlı bir yaklaşım olarak görüyorum.” dedi.
Minneapolis Fed Lideri Neel Kashkari da enflasyon beklentileri çıpalanmaya devam ettikçe faiz artırımı konusunda sabırlı olunması ve azamî istihdamın başarılmasına imkan verilmesi gerektiğini vurgulayarak, “Ufukta faiz artırımı görmüyorum. Zira azamî istihdamı başarmamızın hakikaten vakit alacağını düşünüyorum ve yüksek enflasyon sayılarının süreksiz olduğuna inanıyorum.” tabirlerini kullandı.
Fed Philadelphia Lideri Patrick Harker ise faiz artırımları konusunda istihdamda daha fazla ilerlemeye gereksinim olduğunu kaydetti.
Hürriyet
