Amazon Yağmur Ormanları’nın derinliklerinde devasa bir belde benzersiz bir dil mirasına sahip: beş resmi dili var! Venezuela ve Kolombiya ile sınır komşusu olan São Gabriel da Cachoeira’nın nüfusu 50.000’in altında. Sakinlerinin yaklaşık %80’i yerli halktan oluşuyor ve Brezilya’daki 300’den fazla etnik grubun 23’ü bu bölgede yaşıyor.

Bir Kasaba, Birden Fazla Etnik Grup

Brezilya’nın resmi dili Portekizcenin yanı sıra, São Gabriel da Cachoeira bölgesi 2002 yılından bu yana Nheengatu, Baniwa ve Tukano dillerini de eş resmi dil olarak kabul ediyor. Tüm bu diller, 2017 yılında resmi listeye eklenen Yanomamo ile birlikte 750 yakın toplulukta konuşuluyor. Dış dünya tarafından büyük ölçüde bilinmese de, bu dillerin yayılma alanları bu bölgeyle sınırlı değil:

Nheengatu (14.000 konuşan), sömürgeci Cizvitler tarafından Amazonya’daki yerli halklarla iletişim kurmak için ortak dil olarak kullanılan bir Tupi lehçesidir.

Baniwa (6.000 konuşan) Brezilya, Venezuela ve Kolombiya’daki toplulukları birbirine bağlayan Curripaco ve Carutana ile yakından ilişkili bir Arawakan lehçesidir.

Tukano (4.600 konuşan) Brezilya, Kolombiya, Ekvador ve Peru’yu kapsayan Batı Amazonya’nın iki bölgesinde konuşulan izole bir dildir.

Yanomamo (20.000 konuşan), Brezilya’nın kuzeyindeki Amazon Nehri ve Venezuela’nın güneyindeki Orinoco Nehri boyunca büyük ölçüde tek dilli Yanomami toplulukları tarafından konuşulan izole bir dildir.

En İyi Çeviri Siteleri

Bu geniş kapsamlı dil mevzuatı, yok olmaya yüz tutmuş bazı Avrupa dillerini de koruyor. Brezilya’nın güneyinde, özellikle XIX. yüzyılın sonları ve XX. yüzyılın başlarında Avrupalı göçmenlerin hedef aldığı yerleşim yerlerinde dokuz Avrupa dili resmi dil haline getirildi. Pomeranya dili (Almanya ve Polonya), Talian dili (bir Venedik lehçesi) ve Hunsrik dili (sadece güney Brezilya, Arjantin ve Paraguay’da konuşulan bir Alman lehçesi) gibi bu dillerden bazıları artık Avrupa’da yok olmuş durumda.

Sosyal Eşitlik Aracı Dil

Brezilya’nın yerli toplulukları ve dilleri için daha iyi günlerin geleceğine dair işaretler var. Bu işaretlerden biri Brezilya’da yeni kurulan ve başında bölgenin yerlisi olmasıyla tanınan Bakan Sônia Sousa Silva Santos’un bulunduğu Yerli Halklar Bakanlığı: Sonia Guajajara. Kendisi Time dergisi tarafından 2022 yılında dünyanın En Etkili 100 Kişisinden biri olarak gösterildi. 

Brezilya’nın zengin tarihsel geçmişinden esinlenen bu yenilikçi anlayış, belirli toplulukların kültürel kimliklerini korumak amacıyla dillerin belediye düzeyinde yasalarla düzenlenmesini amaçlıyor. Azınlık dillerini korurken sosyal hareketliliği de artırmayı amaçlıyor. Bu sayede, yerli diller daha göz önüne çıkmış oluyor, zira okullar artık bu dillerden en az birini öğretmekle yükümlü. Yerel noterler de, kayıt hizmetlerine ihtiyaç duyan yerlilere yardımcı olmak için iki dil bilen personele sahip olmak zorunda. Bütün bu düzenlemeler, Amazonas Eyalet Mahkemeleri tarafından kurulan Yerli Hakları Gözetim Paneli tarafından güvence altında tutuluyor. 

Belgelere ve kayıt ofislerine erişimin sağlanması Amazonya’daki Yerli topluluklar için büyük önem taşıyor. Bölgenin geniş topraklarının ve zengin doğal kaynaklarının mülkiyeti genellikle şiddetli tartışmalara neden oluyor ve bölge yerlisi Bruno Pereira, gazeteci Dom Phillips gibi masum görgü tanıkları için bile ölümcül sonuçlar ortaya çıkıyor.

Silahlara Karşı Oklar

Brezilya’nın GSYİH’sinin yaklaşık dörtte birini üreten ve Amazonia’da elli milyondan fazla büyükbaş hayvana sahip olan tarım sektörü bu bölgede amansızca güçlü bir konumda. Bölgedeki diğer amansız faktörler ise, altın aramak suretiyle nehirleri cıva ile kirleten yasa dışı madencilik faaliyetleri, otlakları açmak için kadim ağaçların kesilmesi ve devasa tarımsal alanlara zemin hazırlamak için yapılan yasa dışı ağaç yakma operasyonları.

Bu nedenle her kademeden kurumun yerel topluluklara kendi lehçelerinde hizmet sunmaya başlaması büyük önem teşkil ediyor. Dilleri, tehdit altındaki bu toplulukların bel kemiği, bu topluluklar da yağmur ormanlarındaki evlerinin koruyucuları.

On milyon yıldan daha eskilere dayanan ve bir zamanlar 390 milyar ağaca ev sahipliği yapan bu geniş nehir havzası, Güney Amerika’nın büyük bir bölümünde biyolojik çeşitlilik için benzersiz bir sığınak. Ancak tüm bu olumsuz faktörler Amazon Yağmur Ormanları’nı geri dönüşü olmayan bir noktaya, küresel ısınmanın kırılma noktasına doğru itiyor.

Lingopia, dil mirasının ne kadar elzem olduğunun farkında. Hızla gelişen teknolojilerin hayatımıza gittikçe daha fazla girdiği bu dönemde dil mirasımızın elimizden kayıp gitmemesi için her gün çalışıyor. Müşterilerimizle yakından ilgileniyor, dil hizmetlerinin her aşamasında onların yanında oluyor; https://www.lingopia.com/ üzerinden ulaşabilir, tüm sorularınız için mesaj veya arama yoluyla iletişime geçebilirsiniz.